Η διμέτωπη κρίση που ενέσκυψε ταυτόχρονα στη χώρα μας, με την απόπειρα εισβολής στον ‘Έβρο και την επέλαση της πανδημίας, θέτουν επί τάπητος το ζήτημα της ηγεσίας. Η κρίση είναι αυτή που δοκιμάζει το «μέταλλο» του ηγέτη. Η αντιμετώπιση της ή αναδεικνύει τη «στόφα», τα ηγετικά προσόντα του και τον καταξιώνει, ή αποκαλύπτει την ανυπαρξία τους και τον κατατάσσει στην κατηγορία του ηγέτη κατώτερου των περιστάσεων.
Τρία είναι τα στοιχεία που συγκροτούν την ταυτότητα του ηγέτη:
Προσωπικότητα με ευθυκρισία, αποφασιστικότητα, ταχύτητα σκέψης, στοχοπροσήλωση, πειθαρχία, ειλικρίνεια, επαγγελματισμό.
Ικανότητα επιλογής συνεργατών. Η συμβολή τους στη λήψη των αποφάσεων του ηγέτη είναι καθοριστική.
Ενσυναίσθηση. Ικανότητα να αγγίξεις τη χορδή της κοινωνίας, να της εμπνεύσεις εμπιστοσύνη, ώστε να γίνεις οδηγός της.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αντιμέτωπος με δύο κρίσιμες απειλές, κατά της εθνικής ασφάλειας και της δημόσιας υγείας, ανέδειξε όλα τα ηγετικά προσόντα που απαιτούσαν οι περιστάσεις και λίγοι υποψιάζονταν ότι διέθετε. Πήρε τις σωστές αποφάσεις, με ταχύτητα και αποφασιστικότητα, την κατάλληλη στιγμή. Οι στενοί του συνεργάτες, Γεραπετρίτης, Σκέρτσος, Δημητριάδης, είχαν τη δική τους συμβολή. Η επιλογή του Σωτήρη Τσιόδρα, που εγκωμιάζει ο διεθνής τύπος και κάθε απόγευμα στις έξι κρεμόμαστε από τα χείλη του, ως επικεφαλής του επιστημονικού επιτελείου, καθώς και τον Ν. Χαρδαλιά, ως συντονιστή των κρατικών υπηρεσιών, επιβεβαιώνουν την ικανότητα επιλογής άξιων συνεργατών.
Το αποτέλεσμα ήταν να συντελεσθεί ένα μικρό θαύμα. Κράτος και Εθνικό Σύστημα Υγείας, καθημαγμένα από την κομματοκρατία και την οικονομική κρίση, λειτούργησαν υποδειγματικά και αποτελεσματικά. Ο Κυριάκος Πιερακάκης, σε χρόνο ρεκόρ, μετασχηματίζει ψηφιακά κρίσιμους κρατικούς τομείς, εγκαταλείποντας τις…διαστημικές φιλοδοξίες του προκατόχου του Ν.Παππά. Η Ελλάδα κερδίζει διεθνές κύρος. Από παράδειγμα προς αποφυγήν, εγκωμιάζεται ως παράδειγμα προς μίμηση. Η κοινωνία εμπιστεύεται κυβέρνηση και κράτος και πειθαρχεί σε δύσκολες αποφάσεις. Τα πολιτικά κόμματα, έκοντα άκοντα, στοιχίζονται πίσω από την Κυβέρνηση.
Επιβεβλημένη η σύγκριση του σημερινού Πρωθυπουργού με τον προκάτοχο του Αλέξη Τσίπρα. Προς το τέλος της θητείας του, με εμπειρία διακυβέρνησης τεσσάρων ετών, χρειάστηκε να αντιμετωπίσει τη μεγάλη πυρκαγιά στο Μάτι, το καλοκαίρι του 2018. Ένας συνηθισμένος δυσάρεστος καλοκαιρινός επισκέπτης στη χώρα μας. Η αντίδραση του ηγέτη ήταν αιφνιδιασμός, αδυναμία εκτίμησης της πραγματικότητας, απουσία οδηγιών για δράση και συντονισμό. Την ώρα που η φωτιά κατέκαιγε ανθρώπους και σπίτια, ρωτούσε αν το πρωί θα πέταγαν τα αεροπλάνα. Απόπειρα επικοινωνιακής διαχείρισης της καταστροφής και απόδοση ευθυνών στην…κλιματική αλλαγή. Η επιτελική ομάδα που τον πλαισίωνε, αντί βοηθείας του απέκρυπτε την πραγματικότητα. Θυμίζω τη σύνθεση της : Φλαμπουράρης, Παππάς, Τόσκας, Πολάκης, Τζανακόπουλος. Η κρατική μηχανή, από την Περιφερειάρχη Ρένα Δούρου, μέχρι τις ηγεσίες Πυροσβεστικής και Αστυνομίας, ανεπαρκείς, αποσυντονισμένοι και σε πλήρη σύγχυση. Απλά, «τους είχε κάτσει η στραβή».
Η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στους δύο ηγέτες προσδιορίζεται από τη διαφορά ανάμεσα σε δύο έννοιες, την ηγεσία και την εξουσία, καθώς και τις απαιτήσεις που συνεπάγεται η κατάκτηση τους.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε στόχο την ηγεσία. Είναι ο δύσκολος και απαιτητικός δρόμος. Για να ηγηθείς ενός λαού χρειάζονται ψυχικά, πνευματικά και μορφωτικά εφόδια. Αποκτώνται με αφοσίωση, αυτοπειθαρχία και σκληρή δουλειά. Πάνω σε αυτά τα θεμέλια χτίζονται αρχές και αξίες. Είναι αυτές που διαμορφώνουν τη συνείδηση του χρέους και την ηθική της ευθύνης. Ο δρόμος αυτός δεν προορίζεται μόνο για τους «γόνους καλών οικογενειών», όπως τον ειρωνεύθηκε ο Αλέξης Τσίπρας. Τον διανύουν χιλιάδες ελληνόπουλα προερχόμενα από μεσαία και χαμηλά οικονομικά και κοινωνικά στρώματα. Με υποτροφίες, διεθνή προγράμματα και σκληρή δουλειά. Είναι οι χιλιάδες Έλληνες που διαπρέπουν στο εξωτερικό. Γιατί στην Ελλάδα η κομματοκρατία έχει εκτοπίσει την αξιοκρατία. Αναφέρω έναν από τους πολλούς. Τον Κωνσταντίνο Δασκαλάκη, γόνο οικογένειας εκπαιδευτικών, απόφοιτο δημόσιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Είναι σήμερα, στα 45 χρόνια του, διάσημος καθηγητής τεχνητής νοημοσύνης στο MIT. Αυτές οι προσωπικότητες αποτελούν την Ελίτ των αρίστων. Αυτούς έχει ανάγκη κάθε κοινωνία για να προοδεύσει. Είναι ο ανθός της ελληνικής κοινωνίας, που όμως δεν ευδοκιμεί στα κομματικά θερμοκήπια. Γι αυτό τους αποστρέφεται η «πρώτη φορά Αριστερά».
Ο Αλέξης Τσίπρας στόχο είχε την εξουσία. Αδιαφόρησε για σπουδές και μόρφωση, παρόλο που η οικογένεια του είχε τις δυνατότητες να του τις προσφέρει. Αφοσιώθηκε στους «κοινωνικούς κομματικούς αγώνες». Τις καταλήψεις και τις διαδηλώσεις, που εξασφαλίζουν κομματικά ένσημα. Προικισμένος με επικοινωνιακό χάρισμα, ακολούθησε τον εύκολο δρόμο στην εξουσία, που ο λαϊκισμός τον κάνει συντομότερο. Δεν ήταν ο πρώτος που πέτυχε τόσο εύκολα να κατακτήσει την εξουσία. Είχε προηγηθεί ο Γ. Κονδύλης. Ένας «αγράμματος καραβανάς», η πιο «γνήσια ελληνική πολιτική προσωπικότητα» όπως τον σκιαγράφησε ο Β. Ραφαηλίδης. Είχε πει το περίφημο «αν ήξερα πόσο εύκολο είναι να κατακτήσεις την εξουσία, δεν θα περίμενα να γίνω Στρατηγός. Θα την έπαιρνα από Λοχίας».
Η πανδημία, που έπληξε τον πλανήτη, στέλνει πολλαπλά μηνύματα προς το πολιτικό σύστημα και την κοινωνία.
Περισσότερο φονικός από τον κορωνοϊό αποδεικνύεται ο λαϊκισμός. Η ισχυρότερη χώρα του κόσμου, οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ, εμφανίζεται ανίσχυρη να αντιμετωπίσει την πανδημία. Το ίδιο και η Μ. Βρετανία του Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος δεν μπόρεσε να προστατεύσει ούτε τον εαυτό του.
Εξίσου ευάλωτες στην αντιμετώπιση της κρίσης που απαιτεί ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων, εμφανίζονται οι χώρες με κυβερνήσεις βραχύβιων και ετερόκλητων συνασπισμών, όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Η απλή αναλογική, το τοτέμ της Αριστεράς, είναι ο δρόμος που οδηγεί σε αναποτελεσματικές κυβερνήσεις.
Ο μεγαλύτερος εχθρός του κράτους και των φορέων του δεν είναι ο νεοφιλελευθερισμός –ανύπαρκτος στην Ελλάδα-, όπως διατείνεται η Αριστερά. Είναι η κομματοκρατία, συνώνυμη της αναξιοκρατίας. Την υπηρετούν οι κρατικοδίαιτοι κομματικοί μηχανισμοί, ανεξάρτητα από ιδεολογικό πρόσημο. Πρόκειται για συντεχνίες ανεπάγγελτων κομματικών επαγγελματιών, που στόχο έχουν τη νομή της εξουσίας.
Η κοινωνία, τέλος, οφείλει να αντιληφθεί ότι είναι αυτή που καταβάλλει το τίμημα των επιλογών της. Αν την περίοδο της οικονομικής κρίσης (2008-2015) στο τιμόνι της χώρας βρίσκονταν ηγέτες στο ύψος των περιστάσεων, η Ελλάδα δε θα είχε οδηγηθεί στη χρεοκοπία. Ή δε θα χρειαζόταν τρία μνημόνια και δέκα χρόνια, προκειμένου να την αντιμετωπίσει.